Türkiye F-35’teki ortaklık haklarına ilişkin hukuki takibi sürdürüyor!

Türkiye’nin F-35 hakları saklı. Türkiye’nin ABD’den yeni F-16 ve modernizasyon takımları alımına ilişkin görüşmeleri, F-35 programına ilişkin haklarından vazgeçtiği anlamına gelmiyor. Türkiye, ortaklık haklarına ilişkin hukuki takibi sürdürüyor.

Türkiye, ABD’nin de aralarında olduğu 9 ülkeyle birlikte ortak olduğu F-35 projesi için ödediği 1,4 milyar dolara karşılık ‘F-16 verelim’ önerisini görüşüyor. Ancak Washington’un bu önerisine Ankara’nın sıcak bakması “Türkiye F-35’lerden vazgeçtiği” anlamına gelmiyor. Üst düzey güvenlik kaynakları, Türkiye’nin proje ortağı olduğu F-35’ten vazgeçmediğini, ortaklıktan doğan haklarını sonuna kadar savunacağını vurguladı. Kaynaklar, “Türkiye en çok uçak siparişi veren ülkelerden biri” ifadesini kullanarak Savunma Sanayi Başkanlığı’nın ABD’li hukuk firması Arnold Porter-Kaye Scholer ile anlaşma süresini Ağustos 2022’ye kadar uzatıldığına işaret etti. Kaynaklar ayrıca ABD ve Türkiye arasındaki sorunların ‘hukuk temelli’ ve ‘müttefiklik ruhu içinde’ çözümü için diyaloğun sürdüğüne işaret etti.

Sürecin Türkiye’nin ödediği paranın ve ortaklık hakkının tazmini veya başka savunma anlaşmalarıyla ‘mahsuplaşılması’ ile sonuçlanabileceği gibi yeniden F-35 projesine dahil olmanın da mümkün olabileceği belirtiliyor.Türkiye’nin 40 adet yeni F-16 ve TSK envanterindeki 200 F-16’dan 80’inin yenilenmesi için ‘modernizasyon kiti’ alması için teklifin ABD’den geldiğini belirten kaynaklar, “F-35’ler olmasa bile”, genişletilmiş ve modernize edilmiş F-16 filosunun, Milli Muharebe Uçağı’nın (MMU) devreye alınacağı 2030’a kadar bir ‘ara çözüm’ olacağını vurguladılar.

Kaynaklar, ABD’nin Türkiye’ye F-35 vermeme ve projeyi Türkiyesiz yürütme kararının tümüyle siyasi olduğu görüşünü de yinelerken, çözümün de siyasi olacağını ve kararların değişebileceğini de hatırlattılar. Güvenlik kaynakları ayırca, ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price’ın “Pentagon, F-35 anlaşmazlığının çözümü için Türkiye ile istişareler yürütüyor” açıklamasına da işaret ettiler.

NATO’nun 5. nesil ortak savaş uçağı olarak planlanan F-35 savaş uçağı, ABD, İngiltere, Kanada, Avustralya, İtalya, Norveç, Danimarka, Hollanda ve daha sonra Türkiye’nin katılımıyla 2001 yılında JSF (Joint Strike Fighter) Projesi kapsamında üretilmeye başlanmıştı. Ortaklık anlaşmasına göre hiçbir ortak projeden çıkarılamıyor, ancak çekilebiliyorlar. Bu nedenle Türkiye projeden çıkarılmamış, ABD’nin isteği üzerine diğer ortaklar çekilerek ayrı bir ortaklık kurma yoluna gitmişlerdi. ABD Kongresi’nin CAATSA yaptırımları kararı üzerine, Türkiye için üretilen ilk 6 uçak teslim edilmemiş, ABD ordusuna devredilmişti.